Hồ Thiền Quang (còn có tên gọi khác là hồ Ha-le) là một hồ thuộc quận Hai Bà Trưng, Thủ đô HàNội. Hồ nằm ngay phía trước cổng chính của công viên Thống Nhất (trước đây là công viên Lê-nin), được bao quanh bởi 4 con phố đầy cây xanh là phố Trần Nhân Tông, Quang Trung, Nguyễn Du và Trần Bình Trọng. Tên hồ Thiền Quang ở đây có nghĩa là ánh sáng của thiền, đạo sáng, ánh sáng của Phật và được lấy theo tên làng Thiền Quang.
 |
Toàn cảnh hồ Thiền Quang |
Năm 1831, hồ có tên là Liên Thủy (trong bản đồ Hà Nội). Quanh hồ có làng Thiền Quang nằm ở phía đông nam (nay là khu vực đầu phố Nguyễn Đình Chiểu), làng Liên Thủy ở phía bắc và tây, làng Quang Hoa ở phía tây nam, còn ở phía nam là làng Pháp Hoa. Theo bản đồ Hà Nội thời đó, hồ rộng hơn bây giờ, phía đông ăn lấn sang phố Nguyễn Bỉnh Khiêm, phía tây hồ giáp với phố Yết Kiêu ngày nay, phía nam thông với hồ Bảy Mẫu còn phía bắc lan tới tận phố Trần Quốc Toản.
Hồ bị lấp dần
để mở phố vào thời Pháp thuộc, cho tới những năm 1930 thì mới định hình được
diện mạo như hiện nay. Dân cư các làng ven hồ phải chuyển đi do làm đường, mở
phố mới, các làng cũng bị xóa khỏi bản đồ Hà Nội. Ba ngôi chùa Thiền Quang,
Quang Hoa và Pháp Hoa bị dồn nằm cạnh nhau ở bờ hồ phía tây vốn thuộc đất làng
Liên Thủy, và hiện đang mang số 31-33 phố Trần Bình Trọng. Hiện nay, trong mỗi
ngôi chùa đều có một tấm bia khắc kể về lai lịch và việc xây dựng chùa, bia
chùa Thiền Quang được khắc năm 1882, bia chùa Quang Hoa được khắc năm 1880 và
bia chùa Pháp Hoa có từ năm 1831. Còn chùa của làng Liên Thủy bị phá năm 1926, vị
trí chùa hiện nay là chỗ số nhà 62 phố Nguyễn Du.
Hồ Thiền Quang hiện nay rộng chừng 5 ha, là nơi hóng gió, thể dục thể thao của người dân, là vị trí đốt pháo hoa những dịp kỷ niệm Quốc Khánh và năm mới xuân về.
 |
Một góc hồ Thiền Quang |
Hồ Thiền Quang hiện nay rộng chừng 5 ha, là nơi hóng gió, thể dục thể thao của người dân, là vị trí đốt pháo hoa những dịp kỷ niệm Quốc Khánh và năm mới xuân về.